Het raadgevend referendum is een door de bevolking aangevraagd referendum. Vaak gaat dit over een onderwerp waar de gemeenteraad nog een besluit over moet nemen.

Belangrijkste voorwaarden:

• er zijn 300 handtekeningen van kiesgerechtigde inwoners van Leeuwarden nodig die een aanvraag ondersteunen.

• Met deze handtekeningen wordt een 'inleidend verzoek' bij de gemeente Leeuwarden ingediend

• Als de gemeenteraad akkoord is, moeten ten minste 3.000 kiesgerechtigde inwoners van Leeuwarden binnen zes weken aangeven dat zij het verzoek om een referendum ondersteunen.

Meer informatie is te lezen in de Referendumverordening.

Het Debat
Nadat de raad zoveel mogelijk input heeft over een onderwerp is het tijd voor de politieke afweging. Raadsleden gaan met elkaar en met het college in debat. Meningen worden naar voren gebracht en men stelt elkaar vragen. Bij deze vergadering vormt een raadslid/partij zicht een oordeel over een onderwerp. Aan het eind van het debat wordt een conclusie getrokken: het onderwerp gaat door als hamerstuk naar de besluitvormende raadsvergadering óf de raad wil het onderwerp nog een keer bespreken voordat het definitieve besluit wordt genomen. Het gaat dan verder als bespreekpunt naar de besluitvormende vergadering.

De rekenkamer is een onafhankelijke commissie die onderzoekt of het gemeentebestuur het geld goed besteedt en of het beleid werkt. Daarmee ondersteunt de rekenkamer de gemeenteraad. In de gemeente Leeuwarden bestaat de rekenkamer uit drie leden, ondersteund door een ambtelijk secretaris.

Taken rekenkamer

De rekenkamer doet ongeveer drie onderzoeken per jaar. Zij onderzoekt of het gemeentebestuur:

• doelmatig is: kan de gemeente hetzelfde doen voor minder geld?
• doeltreffend is: bereikt de gemeente haar doelen?
• rechtmatig is: houdt de gemeente zich aan de wettelijke regels?

De rekenkamer onderzoekt geen klachten.

Onafhankelijk
De rekenkamer is onafhankelijk, beslist zelf wat zij onderzoekt en heeft een eigen budget. Met haar onderzoeken en adviezen wil de rekenkamer de kwaliteit van het bestuur verbeteren. De externe voorzitter en leden zijn benoemd voor een periode van vier jaar. De zittingsduur kan maximaal twee keer worden verlengd. De rekenkamer bestaat uit de leden dr. J.M. Roebroek (voorzitter), M.M.L. Domenie Msc (lid), Ir. H.A. Lokhorst (lid) en R. Duijtshoff (ambtelijk secretaris).

Sinds 2020 werken 13 Friese overheden gezamenlijk aan de totstandbrenging van passende ondertiteling van de bestuursvergaderingen. De achtergrond daarvan is gelegen in de wettelijke eisen die sinds 23 september van dat jaar gelden voor digitale toegankelijkheid van de overheid, een uitvloeisel van het ‘VN-verdrag Handicap’. De griffies van de betreffende overheden hebben de Fryske Akademy opdracht gegeven te zorgen voor open-source software waarmee elke marktpartij onze bestuursvergaderingen kan ondertitelen in de uitgesproken taal. Voor de praktische uitvoering heeft de Fryske Akademy het Friese bedrijf Humain’r ingehuurd.

Recentelijk hebben de griffies de beschikking gekregen over de aangevraagde open source-applicatie en inmiddels technisch succesvol gekoppeld aan de beeldverslagen van vergaderingen. Het gaat om zelflerende software, d.w.z. dat de kwaliteit van de ondertiteling toeneemt naarmate méér vergaderingen zijn verwerkt. Het spraakherkenningssysteem is in 2020-2021 ontwikkeld door het Center for Language and Speech Technology van de Radboud Universiteit en de Fryske Akademy met de technieken van dat moment en ‘getraind’ met geluidsopnamen van raadsvergaderingen uit 2020. Dit verklaart waarom de kwaliteit van de ondertiteling momenteel nog niet zo goed is als we zouden willen.

Humain’r ontwikkelt in samenspraak met de Fryske Akademy komende tijd de spraakherkenner voor de Friese overheden door op basis van de nieuwste AI-technieken, met hedendaagse opnamen van raadsvergaderingen, met de huidige volksvertegenwoordigers en bestuurders, en op basis van de actuele onderwerpen en de bijhorende woordenschat. De kwaliteit van de ondertiteling zal daarom in de loop van de tijd steeds beter worden.

Vanaf 1 januari 2025 zullen alle webcasters die door de griffies worden gecontracteerd, met behulp van deze open source applicatie een Fries-Nederlandse ondertiteling in hun reguliere dienstverlening kunnen aanbieden.

U kunt een brief aan de raad schrijven om een probleem of vraagstuk onder de politieke aandacht te brengen. De brief komt ter kennisname op de openbare lijst met ingekomen stukken. Als de raad de brief voor kennisgeving aanneemt ontvangt u geen verdere reactie. Raadsleden kunnen vragen over de brief willen stellen of deze in de raad willen bespreken. Daarvan krijgt u dan bericht.

De brief kunt u versturen aan de raad via de raadsgriffie: griffie@leeuwarden.nl

• Kinderraad
  De kinderraad is een jaarlijks terugkerend feest voor kinderen uit groep 7 van basisscholen uit de gemeente. Zes groepen bereiden op school een voorstel voor dat ze op de dag van de kinderraad presenteren en waarover ze met elkaar debatteren. De kinderraad kiest het beste voorstel dat ook echt wordt uitgevoerd voor maximaal vijfduizend euro. Meedoen aan de kinderraad? Vraag informatie bij de griffie door een mail te sturen aan miriam.heida@leeuwarden.nl.
• PolitX
  PolitX is een project van de gemeenteraad van Leeuwarden voor MBO-studenten. Het project heeft als doel de politiek voor jongeren in de leeftijd van 16 tot 20 jaar tastbaar te maken door te laten zien wat je met politiek allemaal kunt bereiken en hoe politieke besluiten tot stand komen. Jongeren leren hoe de democratie en de politiek werkt. En hoe ze daar invloed op uit kunnen oefenen. Er is gekozen voor deze doelgroep omdat de jongeren net mogen stemmen of dat binnen twee jaar kunnen doen.
• Schoolbezoek
  Regelmatig bezoeken groepen leerlingen van scholen in de gemeente Leeuwarden het Stadhuis. In overleg wordt een programma samengesteld dat kan bestaan uit een bezoek aan de raadzaal met een verhaal over de lokale politiek en democratie door een raadslid. Het komt ook voor dat leerlingen op school les in politiek en debatteren krijgen en dit in de ‘echte’ raadszaal in praktijk willen brengen. Lijkt het je leuk om een keer een bezoek aan ons te brengen? Neem contact op met Prodemos in Den Haag; 070 757 02 00.

Het is mogelijk bij het opvragen van informatie een beroep te doen op de Wet openbaarheid overheid (Woo). Een Woo verzoek moet schriftelijk ingediend worden.

Informatieve bijeenkomsten:
De informatieve bijeenkomsten zijn ook voor inwoners, ondernemers, organisaties, instellingen en overige belanghebbenden. Er is gelegenheid om in te spreken op onderwerpen die op de agenda staan. Het doel is om de gemeenteraad te informeren zodat ieders inbreng meegewogen kan worden om tot een besluit te komen. De informatieve bijeenkomsten zijn ook bedoeld om raadsleden te ontmoeten en informeel met hen in gesprek te gaan. Zelf een onderwerp aandragen of uw organisatie/instelling presenteren kan ook. Neem daarvoor contact op met de griffie om te bespreken wat de mogelijkheden zijn.

Een motie is een reactie op een voorstel van het college in de vorm van een korte schriftelijke verklaring met een oordeel, wens of verzoek.

Schriftelijke vragen kunnen raadsleden c.q. fracties indienen bij het college. Deze kunnen gaan over alle onderwerpen die de raad aangaan.

Tijdens een bijeenkomst van het Politiek Podium kunnen wethouders of de burgemeester een toezegging aan de raad doen.

Een amendement is een voorstel om de tekst van een raadsbesluit aan te passen. Een amendement wordt bij meerderheid aangenomen of verworpen.

Raadsleden kunnen een initiatiefvoorstel doen als zij vinden dat er op een bepaald gebied iets moet gebeuren zoals nieuw beleid of aanpassing van een verordening.

Een raadslid kan een interpellatie vragen als hij of zij het college ter verantwoording wil roepen over een onderwerp dat niet op de agenda staat. De raad beslist als geheel of hij die toestaat.

Een raadslid kan een voorstel doen om een onderzoek in te stellen. Dat gaat alleen door als een meerderheid van de gemeenteraad ervoor stemt.

De gemeenteraad kan ook zelf een referendum uitschrijven. Dat heet een raadplegend referendum. Dit doet de gemeenteraad wanneer zij de mening van de burger wil weten met betrekking tot een te nemen besluit.

Ga voor de B&W agenda’s en vergaderstukken t/m 2018 naar

Besluitvormende vergadering:
Bij een besluitvormende raadsvergadering neemt de raad besluiten zoals hierboven toegelicht. Het kan dan zijn dat de raad het voorgestelde besluit nog (op onderdelen) wil aanpassen. Dan is er de mogelijkheid om een amendement of motie in te dienen.  (uitleg hiervan leest u elders op deze site) Daarna gaat het college aan de slag met het uitvoeren van de besluiten zoals die zijn genomen.

De actualiteit
In de actualiteit kunnen raadsleden en fractie assistenten actuele politieke onderwerpen aan de orde stellen. Dit doen ze door het stellen van vragen aan het college van burgemeester en wethouders. De leden van het college kunnen van hun kant informatie en mededelingen geven over onderwerpen die op dat moment actueel zijn.
De spelregels zijn: de rubriek de actualiteit staat één keer in de drie weken op de agenda. Het duurt maximaal een klokuur. Als er geen onderwerpen zijn om te bespreken gaat het niet door. De vragen die de raad wil stellen moeten vooraf gemeld worden, zo heeft het college even tijd om een antwoord voor te bereiden. Als er door het college mededelingen zijn, dan moet dat ook vooraf gemeld worden aan de raad.

Lisa van der Veen van de IKC Franciscus, is de kinderburgemeester van Leeuwarden.

Sybrich Soepboer van OBS de Finne in Warten is loco-kinderburgemeester.

Ieder jaar wordt een nieuwe kinderburgemeester gekozen. De kinderburgemeester is een heel jaar lang de ambassadeur van de kinderraad en van alle kinderen in de gemeente Leeuwarden. Hij of zij bezoekt verschillende evenementen. Dat doet hij alleen of samen met de burgemeester of een wethouder. Zoals de intocht van Sinterklaas en de kranslegging tijdens de dodenherdenking van oorlogsslachtoffers op 4 mei. De loco-kinderburgemeester vervangt de kinderburgemeester als deze niet aanwezig kan zijn bij een evenement.

Kinderen uit de gemeente Leeuwarden kunnen met hun vragen terecht bij de kinderburgemeester via het mailadres; kinderburgemeester@leeuwarden.nl

Alle basisscholen uit de gemeente Leeuwarden krijgen de oproep voor een nieuwe kinderburgemeester met de vraag of ze deze willen verspreiden onder de leerlingen van groepen 6 en 7. Zij kunnen een filmpje insturen en aangeven waarom zij graag kinderburgemeester willen worden. Een jury bekijkt deze filmpjes en laat een selectie doorgaan naar de volgende ronde. Dit betekent een workshop presenteren en debatteren in het stadhuis, lunchen met de burgemeester en daarna jezelf presenteren. Daar wordt dan de kinderburgemeester en de loco-kinderburgemeester gekozen.

Als u een onderwerp met één of meerdere raadsleden wilt bespreken kunt u om een gesprek vragen. Dat kan door een brief of een e-mail te sturen aan de gemeenteraad van Leeuwarden, Postbus 21000, 8900 JA Leeuwarden of mail: griffie@leeuwarden.nl

In uw uitnodiging zet u in elk geval het onderwerp en welk raadslid of raadsleden u wilt uitnodigen.

• Brief aan de raad
• Gesprek met raadslid
• Inspreken
• 'Boodschap aan de Raad' (Burgeragendering)
• Raadgevend referendum
• Digitaal burgerpanel
• Wob verzoek

De griffie ondersteunt en adviseert de gemeenteraad bij de uitoefening van zijn taken als volksvertegenwoordiging en controlerend orgaan. De (raads)griffie staat onder leiding van de griffier.

Hoofdtaken griffie

• de benodigde informatie geven aan de gemeenteraad en individuele raadsleden
• raadsleden ondersteunen bij het formuleren van moties, amendementen en voorstellen, het voorbereiden van interpellaties en andere initiatieven
• de vergaderingen van het presidium en gemeenteraad voorbereiden en vastleggen
• zorgen voor een snel en goed verloop van de procedures die voor de besluitvorming nodig zijn
• communicatieadvies over contacten met inwoners, hoorzittingen, werkbezoeken geven
• voorlichting vanuit de gemeenteraad geven
• secretariaat rekenkamer verzorgen, inclusief het begeleiden van onderzoeken

U beantwoordt ongeveer vijf keer per jaar via e-mail vragen over actuele onderwerpen in de gemeente Leeuwarden. Net als enkele honderden andere inwoners van de gemeente. Alle antwoorden bij elkaar leveren informatie over de mening van de inwoners en over wat er in de stad speelt. Die informatie gebruikt de gemeente Leeuwarden om problemen gerichter op te lossen of beleid beter vorm te geven.

Voorwaarden
•U bent minimaal 18 jaar oud.
•U woont in de gemeente Leeuwarden.
•U hebt de vrije keuze om deel te nemen aan een panelonderzoek.
•U kunt zich elk moment afmelden.
•Wij gebruiken uw gegevens anoniem en uitsluitend voor onderzoeksdoeleinden.

Aanmelden voor Digitaal Burgerpanel
Bel 14 058 (ma. t/m vr. 08.30 - 17.00 uur en do. van 08.30 - 19.30 uur).

Tijdens een informatieve bijeenkomst is gelegenheid om in te spreken. Daarvoor gelden een aantal spelregels:

1. Bij aanvang van de behandeling van het agendapunt geeft de voorzitter de inspreker(s) het woord.
2. De voorzitter geeft het woord op volgorde van aanmelding. De voorzitter kan van de volgorde afwijken als dit in het belang is van de orde van de vergadering.
3. U krijgt maximaal 3 minuten het woord.
4. U mag het woord voeren nadat de voorzitter u het woord heeft gegeven.
5. U kunt niet inspreken over een besluit van het gemeentebestuur waartegen een bezwaar- en/of beroepschrift is ingediend of de rechter om een uitspraak is gevraagd, en de uitspraak nog niet onherroepelijk is geworden of benoemingen, keuzes, voordrachten of aanbevelingen van personen
6. U meldt zich vóór 12.00 uur op de dag van de vergadering aan bij de griffie.

De fracties in de gemeenteraad kunnen fractieassistenten aanstellen. Een fractieassistent ondersteund de raadsleden bij het werk voor de gemeenteraad. Fractieassistenten kunnen tijdens de informatieve bijeenkomsten meepraten en het debat. Zij mogen het woord niet voeren bij een besluitvormende vergadering en niet stemmen bij de besluitvorming. De fractieassistenten zijn net als raadsleden officieel geïnstalleerd en hebben de eed of belofte afgelegd. Wie de fractieassistenten zijn leest u in het overzicht fracties op deze pagina. De fractieassistenten doen melding van nevenfuncties

De gemeenteraad van Leeuwarden vergadert iedere week. Het overzicht met agenda's, vergaderstukken en besluiten van deze vergaderingen zijn voor iedereen openbaar en via deze website in te zien.

Alle bestuurlijke informatie is openbaar, behalve wanneer de economische of financiële belangen van de gemeente in gevaar komen; er vertrouwelijke bedrijfs- en fabricagegegevens in voorkomen; de gemeente niet goed meer inspectie, controle en toezicht kan uitoefenen of de privacy van personen in gevaar komt.

De gemeenteraad is een openbaar bestuursorgaan en aangeboden informatie wordt in openbaarheid behandeld. De raad heft op grond van de gemeentewet de wettelijke plicht om deze gegevens ter inzage te leggen. Dit is nodig voor de vervulling van de publiekrechtelijke taak van de gemeenteraad. U dient zich dus bewust te zijn dat uw informatie ook in openbaarheid komt. Indien u informatie vertrouwelijk aan de raad wilt aanbieden moet u dat expliciet aangeven in het betreffende document. Persoonlijke gegevens zullen zo veel als mogelijk uit de documenten worden gehaald indien dat nodig is.

Inwoners en organisaties kunnen een onderwerp aanmelden voor de agenda van het Politiek Podium. Het moet hierbij gaan over nieuwe onderwerpen die de raad niet zelf aan de orde stelt of die al een tijd niet aan de orde zijn geweest.
Inwoners kunnen vragen om een onderwerp op de agenda te zetten zonder dat zij een concreet voorstel hebben uitgewerkt. Maar deze vorm van 'burgeragendering' is niet bedoeld voor klachten of bezwaren (daarvoor is een andere route).

De griffie kan u meer informatie geven en helpen bij het voorbereiden van uw 'boodschap aan de raad': griffie@leeuwarden.nl.

Ga voor de raadsagenda’s en vergaderstukken t/m 2018 naar

De gemeenteraad is het hoogste orgaan van het gemeentebestuur. De raad beslist over het beleid en neemt alle andere beslissingen die voor de gemeente van belang zijn. Eens in de vier jaar kiezen de inwoners van de gemeente van 18 jaar en ouder een nieuwe gemeenteraad.

De gemeenteraad heeft drie hoofdtaken:

• hoofdlijnen beleid bepalen: de gemeenteraad buigt zich over allerlei onderwerpen die voor de gemeente en haar inwoners van belang zijn.
• inwoners vertegenwoordigen: door contact met de inwoners van de gemeente Leeuwarden te onderhouden weten raadsleden wat er speelt en leeft in de stad en de dorpen. Zij nemen de belangen van de inwoners mee bij het nemen van besluiten.
• dagelijks bestuur controleren: de gemeenteraad controleert of het college van burgemeester en wethouders het beleid goed uitvoert en haar bestuurstaken goed vervult.

Maar hoe werkt de gemeenteraad en wat is nu eigenlijk het verschil tussen een gemeenteraadslid en een wethouder? Dat ziet u in deze korte film;